یک سیستم اعلان حریق چیست؟
یک سیستم اعلان حریق چیزی است که آتش را تشخیص می دهد و سپس به اطرافیان برای آتش سوزی هشدار میدهد.
تشخیص می تواند فردی باشد که آتش را می بیند، یک دتکتور حسگر دود، یک سیستم اطفای حریق ساختمان که آب را ازطریق اسپرینکلر بر روی آتش آب پاشی می کند.
هشدار میتواند کسی که در حال رفتن فریاد میزند (آتش)،آژیر اعلان حریق و آژیر فلاشر اعلان حریق باشد.
این سیستم یک وسیله مکانیکی یا الکتریکی برای هشدار دادن به همه افراد است هنگامی که یک آتشسوزی نشان داده شده است.
مروری بر تاریخچه سیستم اعلان حریق
مدتها پیش، به عنوان یک روش اولیه برای انتشار کلمه خطر آتش، مردم فریاد زدند: "آتش"! این یک سیستم اعلام حریق بود. بسته به شرایط، مردم از آتش فرار می کردند یا به سمت آتش رفته تا به خاموش شدن آن کمک کنند..
بعدها، برای هشدار دادن به مردم برای انجام اقدامات به موقع، زنگ ناقوص شهر یا دیگر عوامل صدازا استفاده میشد. این نیز یک سیستم اعلام حریق بود.
یک سیستم اعلان حریق چگونه عمل مینماید؟
اساسا، برای فعال شدن آن، آژیر های اعلان حریق با استفاده از دستگاه های دستی (شستی های موجود) و یا دستگاه های به طور خودکار فعال (دکتور های دود و آشکارسازهای گرما، سوئیچ آب جریان، و غیره) استفاده می شود.
هنگامی که یک آتش سوزی توسط سیستم اعلان حریق تشخیص داده می شود، به افراد ساکن یک ساختمان در مورد آتش سوزی هشدار میدهد (با ایجاد صدا توسط آژیر و فلاشر) و آتش نشانان را مطلع میکند (از طریق ارتباطات خودکار) پس از آن، ساکنان برای دفاع از خود از آتش، و آتش نشانان برای اطفای آتش اقدام می نمایند.
اقدام فوق العاده که توسط سیستم اعلان حریق آتش نشانی دریافت می شود
از آنجا که این سیستم خودکار است، دیگر اقداماتی می تواند توسط یک سیستم اعلان حریق انجام شود،که شامل موارد زیر میباشد:
برای جلوگیری از گسترش دود و شعله
خاموش کردن برق و گاز در آشپزخانه (نشت)
قطع آسانسور
برق را در اتاق های کامپیوتر خاموش می کند
سیستم اطفا حریق را فعال می کند تا آتش خاموش شود
درب را برای خروج باز می کند
قفل درب ها را برای جلوگیری از ورود فعال می کند
برای جلوگیری از گسترش دود یا شعله، مانع دود یا پرده های دود بند دارد
فعال کردن سیستم های اطفای آتش سوزی (FM200، هالون، خشک عامل، و غیره)
تعاریف و اصطلاحات
سيستم آدرس پذير(addressable system)
سيستمي كه در آن سيگنال هاي ارسالي از هريك از آشكارسازها، شستي هاي دستي يا ديگر لوازم به دستگاه هاي
كنترل و نمايشگر به صورت فردي قابل شناسايي باشد.
مركز دريافت هشدار(alarm receiving centre, ARC)
محلي باحضور دايمي كارمند، به دور از محل نصب سيستم اعلان حريق كه اطلاعات مربوط به وضعيت سيستم
اعلان حريق در آنجا نمايان يا ثبت ميشود و آتشنشانان را مي توان احضار كرد
منطقه اعلان حريق(alarm zone)
بخش فرعي از ساختمان و محوطه حفاظت شده اي كه در آن هشدار حريق به طور مستقل و جداگانه از ساير
بخش ها اعلام مي شود.
سيستم رديابي هواكشي يا استنشاقي دود(aspirating smoke detection system)
سيستم رديابي خودكاري كه در آن يك نمونه از هواي فضاي حفاظت شده به وسيله بادزن يا پمپ به درون
آشكارساز آتش كشيده مي شود.
آشكارساز گازسوختي(combustion gas detector)
آشكارسازي است كه نسبت به فرآورده هاي گازي عامل احتراق و يا تلاشي حرارتي حساس است.
مركز اعلان حريق(control and indicating equipment, CIE)
جزء يا اجزاي يك سيستم رديابي و اعلان حريق كه از طريق آن برق اجزاي ديگر تغذيه شده و وظايف زير را
انجام می دهد :
الف - استفاده در موارد زير :
-1 دريافت سيگنال از آشكارسازها، شستي هاي دستي، يا ديگر لوازم(مانند واحدهاي ورودي و خروجي)
2 -تعيين اين كه سيگنال دريافتي شرايط اعلان حريق را دارد يا خير
-3 نشان دادن اين كه شرايط اعلان حريق به صورت ديداري و يا شنيداري باشد.
-4 نشان دادن محل خطر
-5 ثبت هر يك از اطلاعات فوق
ب- كنترل و مانتيور عملكرد سيستم و صدور اخطارهاي ديداري يا شنيداري براي هرگونه اشكال در آن (مانند
اتصال كوتاه، باز بودن مدار يا اشكال در منبع تغذيه برق)
پ- انتقال سيگنال اعلان حريق به لوازم و دستگاه هاي زير، در موارد لازم :
- دستگاه هاي اعلان حريق ديداري يا شنيداري
- از طريق تجهيزات انتقال مناسب به مراكز دريافت هشدار
- از طريق تجهيزات كنترل ديگر به سيستم اطفاي حريق خودكار
آشكارساز(detector)
بخشي از يك سيستم رديابي و اعلام حريق خودكار با حداقل يك حسگري كه به طور مداوم، يا در فواصل مكرر
حداقل يك پديده مناسب فيزيكي و يا شيميايي وابسته با آتش را كنترل نموده و حداقل يك سيگنال متناظر
با آن را به مركز اعلان حريق ارسال نمايد.
يادآوري : تصميم گيري براي صدور فرمان اعلان حريق يا به كار انداختن دستگاه هاي حفاظت از حريق ممكن
است در آشكارساز يا در بخش ديگري از سيستم مانند مركز اعلان حريق اتخاذ شود.
آژير اعلان حريق(sounder)
وسيله شنيداري اعلام حريق
آشكارساز شعله اي(flame detector)
آشكارسازي است كه نسبت به پرتوهاي منتشره از شعله هاي آتش واكنش نشان مي دهد.
آشكارساز حرارتي(heat detector)
آشكارسازي است كه با افزايش دما واكنش نشان مي دهد.
آشكارساز خطي(line detector)
آشكارسازي است كه در مجاورت يك خط پيوسته نسبت به پديده مورد نظر عمل مي كند.
آشكارساز نقطه اي(point detector)
آشكارسازي است كه احساسگر آن در مجاورت يك نقطه ثابت، نسبت به پديده مورد نظر عمل مي كند.
آشكارساز دودي(smoke detector)
آشكارسازي است كه نسبت به ذرات حاصله از احتراق يا تجزيه شيميايي به وسيله گرما (ذرات معلق در هوا)
حساس است.
آشكارساز دودي يونيزه(ionization smoke detector)
آشكارسازي است، كه در برابر ذرات حاصله از احتراق كه بر جريان يونيزه داخل آشكارساز تاثير ميگذارد،حساس است.
آشكارساز دودي نوري(optical smoke detector)
آشكارسازي است كه نسبت به ذرات حاصله از احتراق حساس است و توانايي تاثيرپذيري، جذب يا پراكندگي
پرتوها، بخش هايي در فروسرخ، نور مريي يا فرابنفش از طيف الكترومغناطيسي را دارد.
آشكارساز حرارتی مقدار ثابت
آشكارسازي است كه هرگاه مقدار پديده اندازه گيري شده از مدت زمان معيني تجاوز نمود، سيگنال اعلان حريق
دهد.
آشكارسازحرارتی نرخ افزايش(rate of rise detector)
آشكارساز حريق خودكاري است كه هرگاه نرخ تغيير اندازه گيري شده پديده اي، به مدت كافي از حد معيني
تجاوز نمود، ايجاد سيگنال اعلان حريق نمايد.
شستي اعلام حريق(manual call point)
وسيله اي است دستي براي ايجاد سيگنال اعلان حريق
آشكارساز تركيبي (داراي چند حسگر)(multi – sensor fire detector)
آشكارسازي است كه بيش از يك پديده فيزيكي ويا شيميايي همبسته با آتش را كنترل مي كند.
بررسي ضرورت استفاده از سيستم اعلان حريق
به طور كلي كليه ساختمان ها بنا بر الزام قانوني و بر حسب ارزيابي خطر آتش سوزي به وسيله كارشناسان حفاظت از حريق، به نوعي سيستم رديابي و اعلان حريق نياز دارند.
يادآوري : در مكان ها و فضاهاي خيلي كوچكي كه به صورت نسبتا باز طراحي شده و بروز حريق به سرعت توسط متصرفان قابل تشخيص بوده و افراد ميتوانند يكديگر را با صدا زدن يا با وسايل مكانيكي ساده مانند زنگ دستي آگاه نمايند نياز به سيستم اعلان حريق نخواهد بود.
سيستم اعلان حريق خودكار معمولا به منظور آشكارسازي حريق در مراحل اوليه وقوع آن به كار ميرود تا با كشف به موقع آن بتوان :
الف- افراد را از وقوع حريق آگاه ساخت
ب - براي فرار افراد و نجات كساني كه در معرض خطر قرار دارند اقدام كرد.
پ - اقدامات لازم براي خاموش نمودن حريق و درخواست كمك از سازما نهاي آتش نشاني را به موقع به عمل آورد.
ت - سيستم هاي خودكار خاموش نمودن آتش را فعال نموده و در نهايت باعث كاهش تلفات جاني و خسارات احتمالي گردد.
در موارد زير سيستم رديابي و اعلان حريق خودكار بايد مورد استفاده قرار گيرد :
الف - در مواردي كه سيستم رديابي و اعلام حريق خودكار بخشي از يك راه حل مهندسي حريق باشد.
ب - در مواردي كه در سيستم هاي حفاظت از حريق از درب هاي خودبسته شو يا سيستم هاي كنترل دود استفاده مي شود.
پ - در مواردي كه پايين بودن سطح تصرف در ساختمان يا بخشي از آن، به گونه اي است كه ممكن است پيش از آگاهي ساكنان از وقوع حريق، به راه هاي فرار از حريق صدمه و آسيب وارد شود.
سيستمهاي اعلان حريق دستي اغلب در اماكن و كارگاه هايي كه هيچ كس نمي خوابد يا افراد به طور شبانه روزي بيدار بوده و مشغول كارند و احتمال آتش سوزي ضعيف است، كفايت میکند، ليكن در مكان هايي كه افراد مي خوابند بايد علاوه بر سيستم هاي دستي از سيستم هاي اعلان حريق خودكار نيز استفاده شود.